ตามนโยบายแห่งชาติด้านยาพ.ศ.2554 และยุทธศาสตร์การพัฒนาระบบยาแห่งชาติ พ.ศ.2555 –2559 กำหนดให้การใช้ยาอย่างสมเหตุผลเป็นกลยุทธในการพัฒนาระบบยาแห่งชาติ การใช้ยาอย่างสมเหตุผลสะท้อนถึงคุณภาพบริการด้านยาที่ดี โดยตั้งเป้าลดปริมาณการใช้ยาปฏิชีวนะลงร้อยละ 20 เพิ่มความปลอด ภัยให้ผู้ป่วย ลดการป่วยจากเชื้อดื้อยาร้อยละ 50 และลดค่าใช้จ่ายด้านยาที่ไม่เหมาะสมลง โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลเริงราง ในปีงบประมาณ 2557 พบว่าผู้ป่วยที่เป็นโรคระบบทางเดินหายใจส่วนบนที่มีอาการหวัดและเจ็บคอ ได้รับยาปฏิชีวนะร้อยละ 21.12 ซึ่งเกินกว่าเป้าหมายที่กำหนด มีการสั่งใช้ยาปฏิชิวนะโดยไม่มีข้อบ่งชี้ที่เหมาะสม วิธีการให้ยา ขนาดและระยะเวลาไม่ถูกต้อง จ่ายยาไม่เพียงพอ ผู้ป่วยเรียกร้องที่จะใช้ยาปฎิชีวนะเนื่องจากเข้าใจว่าเป็นยาแก้อักเสบ ทำให้เกิดการใช้ยาปฎิชีวนะที่พรำ่เพื่่อ เกิดอาการอันไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา สิ้นเปลืองค่าใช้จ่าย
เพื่อลดการใช้ยาปฏิชีวนะที่ไม่จำเป็นในผู้ป่วยโรคระบบทางเดินหายใจส่วนบน เพื่อเปรียบเทียบผลการดำเนินงานการส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผลในโรคระบบทางเดินหายใจส่วนบน ระหว่างก่อนกับหลัง
วิจัยพัฒนาเชิงปฎิบัติการ ดำเนินการศึกษาในผู้รับบริการด้วยโรคระบบทางเดินหายใจส่วนบนตั้งแต่ 1 ตุลาคม 2558 ถึง 30 กันยายน 2560 จำนวน2094 ครั้งโดยมีกิจกรรมดังนี้1)อบรมให้ความรู้บุคลากรเรื่องแนวทางการสั่งใช้ยาปฏิชีวนะอย่างสมเหตุผล ยาปฏิชีวนะใช้ได้เมื่อมีข้อบ่งชี้ 2)การใช้ไฟฉายแสงขาวในการส่องคอ ทำให้วินิจฉัยโรคได้แม่นยำ3)ใช้ยาสมุนไพรทดแทน เช่น ฟ้าทะลายโจร4)ใช้กระจกตรวจ..อาการเจ็บคอโดยให้ผู้ป่วยส่องกระจกตรวจลำคอด้วยตนเองแล้วเปรียบเทียบกับรูปของคออักเสบที่ปรากฎอยู่ด้านหน้าของกระจกว่าคออักเสบจากการติดเชื้อไวรัสซึ่งไม่ต้องใช้ยาปฏิชีวนะ หรือคออักเสบที่เกิดจากติดเชื้อแบคทีเรีย ซึ่งต้องใช้ยาปฏิชีวนะ ผู้ป่วยรับรู้ว่าเป็นคออักเสบแบบใด ร่วมตัดสินใจในการรับยาปฏิชีวนะและยินยอมรับการรักษา5) ให้ความรู้ การปรับความเชื่อ และการเสริมสร้างความมั่นใจสำหรับผู้รับบริการ โดยใช้สถิติเชิงพรรณา และการวิเคราะห์เนื้อหา
ปีงบประมาณ 2558 - 2560 พบว่ามีการใช้ยาปฏิชีวนะในผู้ป่วยโรคทางเดินหายใจส่วนบน(โรคหวัดเจ็บคอ) ลดลงคิดเป็นร้อยละ 17.87 16.86 และ 10.51 มูลค่าการใช้ยาปฎิชีวนะลดลงร้อยละ 8.9410.13 44.53 แต่จากการดำเนินงานยังพบว่าผู้ป่วยที่ไม่มีข้อบ่งใช้ยาปฎิชีวนะแต่ต้องการรับยาปฎิชีวนะพบร้อยละ 1.03 1.02 และ0.93 ตาม ลำดับ
การส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผลในโรคระบบทางเดินหายใจส่วนบนประสบความสำเร็จโดยมีการใช้ยาปฎิชีวนะลดลงทุกปี เนื่องจากเจ้าหน้าที่มีการปรับเปลี่ยนความรู้และทัศนคติในการสั่งใช้ยาปฎิชีวนะไปในทางเดียวกัน ผู้ป่วยมีความรู้ความเข้าใจเรื่องการใช้ยาที่ถูกต้อง เกิดความปลอดภัยเพิ่มขึ้น ลดการเกิดอาการไม่พึ่งประสงค์ ลดปัญหาเชื้อดื้อยาในผู้ป่วย โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลเริงรางประหยัดค่าใช้จ่ายด้านยาลง
การส่งเสริมการใช้ยาปฎิชีวนะอย่างสมเหตุผลในผู้ป่วยโรคระบบทางเดินหายใจส่วนบนจำเป็นต้องอาศัยความร่วมมืออย่างจริงจังทั้งเจ้าหน้าที่และผู้ป่วย ยาปฎิชีวนะใช้ได้เมื่อจำเป็น ด้านผู้ป่วยบางครั้งถึงแม้จะยอมรับการรักษาแต่ยังเรียกร้องที่จะใช้ยาปฎิชีวนะเนื่องจากเป็นความเชื่อที่ไม่ถุกต้อง จึงควรต้องมีการรณรงค์และประชาสัมพันธ์ต่อเนื่อง
ด้านเจ้าหน้าที่มีการปรับเปลี่ยนความรู้และทัศนคติในการสั่งใช้ยาปฏิชีวนะอย่างสมเหตุผลเพิ่มขึ้นสามารถประเมินปัญหาหรือความจำเป็นต้องใช้ยาและสั่งใช้ยาได้อย่างถูกต้องเหมาะสม โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลเริงราง ประหยัดค่าใช้จ่าย ด้านผู้ป่วยมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับความจำเป็นในการใช้ยาปฏิชีวนะ มีความเชื่อด้านการใช้ยาปฏิชีวนะถูกต้องขึ้น ผู้ป่วยมีความพึงพอใจต่อการรักษา มีความปลอดภัย และยอมรักษา
การสนับสนุนเชิงนโยบาย พอใจให้คำปรึกษา พอใจจัดอบรมให้ความรู้ในหน่วยงาน พอใจ
การส่งเสริมการใช้ยาสมเหตุผล
ไม่เป็น
ไม่เคย
ไม่เคย
ไม่เคย