ที่มา:

การเคลื่อนไหวข้อต่อเป็นวิธีการหนึ่งในการรักษาฟื้นฟูทางกายภาพบำบัด เพื่อลดภาวะข้อต่อติดแข็งในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองซึ่งพบได้ภายหลังการรักษาระยะเฉียบพลัน หากผู้ป่วยไม่ได้รับการฟื้นฟูทางกายภาพบำบัด ภาวะนี้จะยังคงอยู่ และส่งผลให้เกิดความพิการ3 กระทรวงสาธารณสุขกำหนดนโยบายให้ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองได้รับบริการทางกายภาพบำบัดอย่างต่อเนื่องที่บ้านหลังออกจากโรงพยาบาล2 เพื่อให้ผู้ป่วยช่วยเหลือตัวเองได้ตามศักยภาพ และมีคุณภาพชีวิตใกล้เคียงปกติมากที่สุด การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อติดตามผลการฟื้นฟูผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองระยะเรื้อรังในเขตอำเภอละหานทราย ที่มีภาวะข้อต่อติดแข็งด้วยท่าทางการเคลื่อนไหวข้อต่อที่พัฒนาขึ้น 4 กระบวนท่า ได้แก่ 1) ท่าสอยไข่มดแดง 2) ท่าจับกบออกจากค้องโชว์เพื่อน 3) ท่าเตะตะกร้อ และ 4) ท่าเหยียบขี้หมา (สุนัข)

วัตถุประสงค์:

เพื่อติดตามผลการฟื้นฟูผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองระยะเรื้อรังในเขตอำเภอละหานทรายที่มีภาวะข้อต่อติดแข็งด้วยท่าทางการเคลื่อนไหวข้อต่อที่พัฒนาขึ้น4กระบวนท่า

ระเบียบวิธีวิจัย:

งานวิจัยเชิงทดลอง แบบกลุ่มเดียววัดก่อนและหลังการทดลองหลายครั้งเก็บข้อมูลไปข้างหน้าโดยใช้ข้อมูลปีพ.ศ.2555 เป็นข้อมูลก่อนการทดลองดำเนินการทดลองระหว่างเดือนมกราคมพ.ศ.2556ถึงธันวาคมพ.ศ.2557อย่างต่อเนื่อง3ปี วัดผลการดำเนินงานแต่ละปีแล้วนำไปใช้ปรับปรุงในปีต่อมาใช้ข้อมูลปีพ.ศ.2556-2557เป็นข้อมูลหลังการทดลองกลุ่มตัวอย่างที่ศึกษาเป็นผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองระยะเรื้อรัง146คนที่อาศัยอยู่ในเขตอำเภอละหานทรายจังหวัดบุรีรัมย์เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษาได้แก่ แบบสัมภาษณ์ข้อมูลคุณลักษณะส่วนบุคคลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองและผู้ดูแลแบบสัมภาษณ์เรื่องความพึงพอใจของผู้ดูแลผู้ป่วยต่อการฟื้นฟูทางกายภาพบำบัดด้วยท่าทางที่พัฒนาขึ้นแบบบันทึกพิสัยการเคลื่อนไหวข้อต่อในผู้ป่วยแบบประเมินความสามารถในการทำกิจวัตรประจำวัน(Brathel index ADL)วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ค่าสถิติเชิงพรรณนาด้วยค่าเฉลี่ย ร้อยละ และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน

ผลการศึกษา:

จากการศึกษาพบว่า อัตราการหายจากอาการข้อติดแข็งในผู้ป่วยเพิ่มขึ้นจากค่าเฉลี่ยมุมองศาข้อต่อร้อยละ 64.0ใน พ.ศ.2555 เป็นร้อยละ 72 และ83.6 ใน พ.ศ.2556-2557 ตามลำดับ ผู้ป่วยมีค่าคะแนนความสามารถในการทำกิจวัตรประจำวันจากระดับปานกลางร้อยละ 58.33 ใน พ.ศ.2555 มาเป็นระดับมากร้อยละ 66.5 และ 72.0 ใน พ.ศ.2556-2557 นอกจากนั้นอัตราความครอบคลุมของการให้บริการทางกายภาพบำบัดเพิ่มขึ้นจากร้อยละ 30 ใน พ.ศ.2555 มาเป็นร้อยละ 42.5 และ 53.0 ใน พ.ศ.2556-2557 ตามลำดับ

การนำผลงานวิจัยไปใช้ประโยชน์ในงานประจำ:

หน่วยงานได้นำรูปแบบการเคลื่อนไหวข้อต่อที่พัฒนาขึ้นขับเคลื่อนไปสู่การปฏิบัติในชุมชนกับผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองระยะเรื้อรังในชุมชนเขตอำเภอละหานทราย โดยยึดผู้ป่วยเป็นศูนย์กลาง ชุมชนมีบทบาทร่วมกันในการดูแล นอกจากนั้นได้ปรับกลยุทธ์ใช้ภาพโมเดลท่าทางที่พัฒนาขึ้นติดตามบ้านผู้ป่วยเพื่อให้ชุมชนศึกษและปฏิบัติตาม ผู้วิจัยได้นำเสนอผลการศึกษานี้ในเชิงนโยบายแก่ผู้บริหารโรงพยาบาล รวมไปชุมชนได้ให้รับทราบ

บทเรียนที่ได้รับ:

ภาวะข้อติดเป็นปัญหาเรื้อรังที่สำคัญอย่างหนึ่งของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองระยะเรื้อรัง แม้เป็นเพียงหนึ่งปัญหาเล็กๆในผู้ป่วยแต่ก็สามารถทำให้ผู้ป่วยกลายเป็นคนพิการได้หากปล่อยทิ้งไว้ไม่ได้รับการฟื้นฟู

ปัจจัยแห่งความสำเร็จ:

การบูรณาการร่วมกันระหว่างผู้ให้บริการและผู้รับบริการแบบมีส่วนร่วม ทำให้ทุกภาคส่วนเข้าใจซึ่งกันและกันโดยมีผู้ป่วยเป็นศูนย์กลางเชื่อมเข้าหากันทำให้เกิดการแก้ไขปัญหาและช่วยเหลือเกื้อกูลกันอย่างยั่งยืนในชุมชน นอกจากนั้นยังทำให้ผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตที่ดีอยู่ในสังคมรอบข้างอย่างมีความสุข

การสนับสนุนที่ได้รับจากผู้บริหารหน่วยงาน/องค์กร:

ผู้บริหารองค์กรเห็นความสำคัญและสนับสนุนการปฏิบัติงานทางกายภาพบำบัดในชุมชนอย่างเต็มที่ โดยเก็บเป็นตัวชี้วัดในการดำเนินงาน มียานพาหนะในการออกเยี่ยมบ้านผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองทุกวันพุธ และวางแผนเพิ่มอัตรากำลังเจ้าหน้าที่ให้กับหน่วยงาน

Keywords:

ไม่มีข้อมูล

เป็นสิ่งประดิษฐ์:

ไม่เป็น

เคยได้รับการตีพิมพ์:

ไม่เคย

เคยได้รับการเผยแพร่มาก่อน:

วิชาการสาธารณสุขเขต 14 ครั้งที่ 13 จังหวัดชัยภูมิ

รางวัลที่ได้รับ:

เหรียญทองแดง โรงพยาบาลพระปกเกล้า